باجگان با کوچه های باريك و پوشیده از الوار یکی از روستاهای بخش مرکزی شهرستان بافق است که در فاصله 100 کیلو متری جنوب شرقی بافق بر روی دامنه کوهی به همین نام قرار دارد.

مردمان سختکوش این روستا با همان سبک سنتی و پوشش محلی عمدتا به کار کشاورزی و دامداری اشتغال دارند.

سبک معماری این روستا سنگی است که این مصالح خدادادی به صورت لایه لایه درکوه باجگان نزدیک روستا وجود دارد.

این سنگ به راحتی در ابعاد مختلف از کوه جدا می شود و برای ساختمان سازی این روستا و دیوار چینی ساختمان و باغات روستاهای همجوار مورد استفاده قرار می گیرد.

اخیرا شهرداری بافق هم برای ساخت بخشهایی از پارک آبشار این شهر از سنگ معروف با دوام باجگان استفاده کرده است.

این روستا مشرف به ده‌ها روستای دهستان سبزدشت بافق است که می توان از آنجا مناظر زیبای مزارع و باغات پسته مجموعه روستاهای این دهستان را به نظاره نشست.

وجه تسمیه باجگان

تاکنون در رابطه با وجه تسمیه باجگان اظهار نظرهاي متفاوتی شده که بعضی از آنها غيرمنظقي و دور از ذهن است مانند اینکه باجگان از کلمه باجگیران گرفته شده و این روستا در زمانی که منطقه بافق دریا بوده، در سواحل دریا قرار داشته و ساکنان این روستا از دریانوردان و مسافران و تجار دریایی باج می گرفتند.

بعضی دیگر معتقدند که باجگان در اصل واژگون بوده چون بر اثر جریان سیل در طول دورانها، چندین مرتبه به کلی ویران شده و واژگون نام گرفته و بر اثر تکرار در طول زمان دچار تغییر شده و به باجگون و باجگان تبدیل شده است.

برخی دیگر معتقدند که باجگان در اصل واجگاه به معنی محل خلوت مخصوص دعا و ورد و عبادت بوده و در طول زمان به باجگاه و باجگان تغییر یافته است که با توجه به وجود قدمگاه مورد تقدیس و خصوصیات انسانی جمعیت امروز این روستا این اصطلاح با مسمی است.

سابقه تاریخی باجگان

به نقل از بعضی از منابع سابقه تاریخی این روستا پنج هزار ساله است و به قبل از پیدایش تمدن کاریزی بر می گردد.

آنچه مسلم است، این روستا سابقه تاریخی طولانی دارد از جمله درخت تنومند، قطور و مرتفع چنار هزار و 200 ساله باجگان و دیگری صنوبر 850 ساله روستاست که نماد سکونت و سابقه روستا به صورت زنده و پایدار است.

وجود قلعه و برج که یکی از آنها چندین سال قبل تخریب و به جای آن خانه بهداشت روستا ساخته شده، نشان از قدمت چند هزار ساله باجگان دارد.

جاذبه ها و امکانات روستای باجگان به عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری شهرستان و استان یزد در کشور به ثبت رسیده است.

جاذبه های این روستا به قدری متنوع و متعدد است که هرساله تعداد زیادی براي گذراندن اوقات فراغت خود و بهره مندی از مواهب آن به این منطقه سفر می کنند.

به عنوان نمونه می توان ازچنار هزار و 200 ساله باجگان با تنه قطور، ارتفاع زیاد وسایه دل نشین آن و صنوبر راست قامت و مرتفع با قدمت 850 سال نام برد.

آب وهوای دلپذیر، ملایم و معتدل در بهار و تابستان، باجگان را چون نگینی در منطقه کویر بافق بیشتر مطرح می کند.

چنار كهنسال باجگان

منطقه بکر حفاظت شده کوه باجگان با تنوع گونه های گیاهی به ویژه جنگل نادر وکمیاب اُرس و سایر گونه های گیاهی درختی نظیر بادام کوهی، بنه، انجیر وحشی و همچنین گونه های مختلف دارویی و صنعتی نظیر اشترک، کتیرا، زیره، آنغوزه، آویشن، شیرین بیان، خاکشیر و اسپند، جذاب و دیدنی كرده و به نوعی برای مردمان این خطه جنبه اقتصادی دارد.

زیستگاه حیات وحش متنوع نظیر قوچ و کل و بز کوهی و از همه مهمتر یوزپلنگ آسیایی و انواع پرندگان از ویژه گی های این روستاست.

وجود چشمه ها و غارهای متعدد از جمله غار و چشمه تیغ دریا، وجود بلندترین نقطه ارتفاعی منطقه قله باجگان با ارتفاع 2879 که دومین قله بلند شهرستان بافق است، وجود عوارض متنوع کوهستانی نظیر دامنه ها، دره ها، شکستگیها و گسل ها، خود چشم انداز زیبایی به وجود آورده که دیدن آنها خالی از لطف نیست.

معماری سنگی باجگان با سنگهای بلوکی و منظم که عوامل فیزیکی طبیعت به وفور و ارزان در اختیار انسان قرار داده، نمایی جالب جذاب و دیدنی بوجود آورده است از جمله نمای سنگی و سنگ پوش منحصر به فرد حسینیه این روستاست.

معماری درونی خانه ها و وجود پیش فضای ورودی درخانه های این روستا به عنوان حریم و سکونت وزندگی و آرامش خانواده و به ویژه زن ریشه ای عرفی مذهبی دارد و تاثیر عوامل طبیعی، فرهنگی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی در معماری این روستا از جاذبه های گردشگری علمی است.

مهمترین وجه سیاسی در هر روستا آثار امنیتی و دفاعی است که در این روستا به شکل برج وقلعه دیده می شود.

شکل و موقعیت برج و قلعه در روستای باجگان متفاوت از سایر نقاط است به طوریکه نشان دهنده وجود امنیت نسبی روستا در زمانهای گذشته می باشد چرا که قلعه و برج از یک طرف در مبادی ورودی باجگان و از سویی دیگر در کنار بافت مسکونی این روستا و جدای از آن قرار گرفته است.

صنایع دسنی نظیر گیو کشی، گیوه چینی، کرباس بافی، سبد بافی و ... در روستای باجگان هنوز هم کم و بیش رونق دارد.

جاده آسفالته، خانه بهداشت، مدرسه، امکانات مخابراتی و پستی، پوشش کامل تلفن همراه، مسجد و حسینیه، خانه ترویج روستایی، از جمله امکانات روستا باجگان است.

مهمترین استعداد روستا استعداد و جاذبه گردشگری به برکت وجود معماری سنگی روستا، برج تاریخی، درخت کهنسال چنار، صنوبر، منطقه حفاظت شده کوه باجگان، تنوع محصولات کشاورزی، اشکال زیبا، جالب و متنوع طبیعی، چشمه ها و غارها است.

اين روستا مكاني دنج و آرام براي گذران چند روزي از تعطيلات نوروزي است.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا